امروزه با رشد کسب و کارهای اینترنتی، تقاضا برای شغل برنامه‌نویس هم افزایش یافته است. اما برنامه‌نویس شدن، علاوه بر نیاز به دانش فنی، نیاز به کسب یک سری اطلاعات و مهارت‌های نرم دارد. در این مقاله آن‌ها را بررسی خواهیم کرد.
مشخص کردن مسیر شغلی در برنامه‌نویسی
در شروع مسیرتان نباید خیلی سخت بگیرید، زیرا شاخه‌های برنامه نویسی به شدت زیاد است و خیلی از افراد هستند که در شروع راه چندین ماه درگیر انتخاب مسیر خودشان هستند. ولی تا وارد این حوزه نشوید و تجربه کسب نکنید، نمی‌توانید به درستی تصمیم نهایی را بگیرید.
اگر مسیر مشخصی دارید و به عنوان مثال عاشق طراحی سایت هستید که مسیر شما روشن است، ولی اگر بین یادگیری زبان پایتون، HTML و c sharp و بسیاری از زبان‌های دیگر مانده‌اید، زمان زیادی برای انتخاب نگذارید و سریع‌تر یک زبان را انتخاب کنید و یادگیری آن را شروع کنید. به جای این که چند ماه درگیر انتخاب باشید، در این فرصت می‌توانید چندین زبان را یاد بگیرید و بعد از یادگیری با دیدی بازتر و اطلاعات بیشتر می‌توانید تصمیم بگیرید که کدام زبان را بیشتر دوست دارید.
مطمئن باشید که حتی یادگیری زبانی که به آن علاقه ندارید هم جایی می‌تواند به درد شما بخورد، به عنوان مثال اگر تخصص شما در سی شارپ باشد و زبان HTML را نیز بلد باشید، می‌توانید در سایت‌های با زبان HTML هم درآمد‌زایی کنید. زبان‌های برنامه نویسی تفاوت‌هایی با هم دارند ولی تمام آن‌ها نقاط اشتراک نیز با هم دارند. اولین قدم در راه برنامه‌نویس شدن، این است که با توجه به سلایق و علاقه‌های خودمان، یک مسیر مشخص برای یادگیری و کار کردن در حرفه‌ی برنامه‌نویسی تعیین کنیم. در حال حاضر، دسته‌های پرطرفدار برنامه‌نویسی عبارتند از:
- برنامه‌نویسی برنامه‌های کامپیوتری
- برنامه‌نویسی اپلیکیشن‌های گوشی‌های هوشمند
- برنامه‌نویسی وب
- توسعه‌ی بازی (گیم)
در این مقاله بیشتر در رابطه با اینکه چگونه برنامه‌نویس وب شویم صحبت خواهیم کرد. همچنین می‌توانید مدل کاری خودتان را هم در این مرحله مشخص کنید. برای وارد شدن به بازار کار، سه گزینه پیش رو دارید:
- روش سنتی: در این روش، به عنوان یک کارآموز، یا برنامه‌نویس تازه‌کار (جونیور) در یک شرکت استخدام می‌شوید. می‌توانید در همین شرکت، یا شرکت‌های مختلف، مسیر حرفه‌ای شدن را طی کنید و به برنامه‌نویس ارشد تبدیل شوید.
- روش فریلنس: در این روش، شمت به استخدام شرکت خاصی در نمی‌آیید. بلکه به صورت فریلنس، با کارفرماهای مختلف به صورت پروژه‌ای همکاری می‌کنید. هر کدام از این روش‌ها، مزایا و معایب خود را دارد. برای آشنایی بیشتر با این دو روش کار کردن، می‌توانید به مقاله‌ی «فریلنسری چیست؟» مراجعه کنید.
- روش ترکیبی: برخی افراد هم، ابتدا به عنوان کارآموز یا یک برنامه‌نویس تازه‌کار، از یک شرکت مسیر شغلی خود را آغاز می‌کنند. بعد از این که تجربه‌هایی مانند مذاکره را آموختید و توانستید با گروهی از افراد، شبکه‌سازی کنید، می‌توانید ادامه‌ی حرفه‌ی خود را به صورت فریلنس فعالیت کنید.
انواع برنامه‌نویسی وب
به طور کلی می‌توان برنامه‌نویسی وب را به دو دسته‌ی فرانت‌اند و بک‌اند تقسیم کرد.
برنامه‌نویسی بک‌اند چیست؟
برنامه‌نویسی بک‌اند مربوط به تمام ویژگی‌ها و قابلیت‌های یک وبسایت می‌شود که مربوط به ثبت و نگهداری داده‌ها، ارتباط پایگاه‌های داده با یکدیگر، نوشتن APIهای مورد نیاز برای وبسایت، توسعه‌ی کتابخانه‌های لازم و پنل‌های مدیریتی که بدون رابط گرافیکی می‌توان با آن‌ها کار کرد، می‌شود. زبان‌های رایج در برنامه‌نویسی بک‌اند عبارتند از:
- روبی (Ruby)
- جاوا (Java)
- پی‌اچ‌پی (PHP)
- زبان‌های توسعه‌یافته در چارچوب .NET (C، C++، C#)
- پایتون (Python)
البته استفاده از زبان‌های بالا برای سایر انواع برنامه‌نویسی نیز کاربرد دارد. اما ساختار آن‌ها به گونه‌ای است که استفاده از آن‌ها به عنوان زبان برنامه‌نویسی بک‌اند، رواج بیشتری دارد. برنامه‌نویسی بک‌اند، خط مشی‌های طراحی رابط کاربری و برنامه‌نویسی فرانت‌اند یک وبسایت را تعیین می‌کند. از آن جایی که کاربران وبسایت با خروجی برنامه‌نویسی بک‌اند تعامل مستقیم ندارند و نتایج این بخش برنامه‌نویسی بیشتر به تعامل سیستم با سرور مربوط می‌شود، به برنامه‌نویسی بک‌اند، برنامه‌نویسی سمت سرور نیز می‌گویند. البته طی چند سال گذشته، در صورت آشنایی با برخی از فریم‌ورک‌های جاوا اسکریپت هم می‌توانید با این زبان، برنامه‌نویسی بک‌اند هم انجام دهید.
برنامه‌نویسی فرانت‌اند چیست؟
یکی دیگر از مسیر‌های که برای برنامه‌نویس شدن وجود دارد، برنامه‌نویسی فرانت‌اند یک وبسایت است. به زبان ساده، برنامه‌نویس فرانت‌اند، مسئول توسعه‌ی همه‌ی ویژگی‌ها و قابلیت‌های یک وبسایت است که کاربر آن‌ها را می‌بیند و به طور مستقیم با آن‌ها تعامل دارد. تجربه‌ی کلی یک کاربر از تعامل با یک وبسایت و رضایت یا عدم رضایت وی، تا حد بسیار زیادی به برنامه‌نویسی فرانت‌اند مربوط می‌شود.
زبان‌های رایج در توسعه‌ی فرانت‌اند، عبارتند از:
- اچ‌تی‌ام‌ال (HTML)
- سی‌اس‌اس (CSS)
- جاوا اسکریپت (JavaScript) | دوره آموزش جاوا اسکریپت
در صورتی که برای مسیر برنامه‌نویس شدن خود، فرانت‌اند را در نظر گرفته‌اید، می‌توانید از دوره‌ی آموزش برنامه‌نویسی Front-End که در وبسایت وبسیلا قرار داده شده است، استفاده کنید. در این آموزش، مطالب از برنامه‌نویسی برای مبتدیان آغاز شده است و به صورت پروژه‌محور به بیان نکات حرفه‌ای که برای برنامه‌نویس شدن برای توسعه‌ی بخش فرانت یک وبسایت لازم است، پرداخته‌ایم.
از آن جایی که نتایج کار یک برنامه‌نویس فرانت‌اند، به طور مستقیم به تعامل یک کاربر با وبسایت مربوط می‌شود، به آن برنامه‌نویسی سمت کاربر نیز می‌گویند. حقوق برنامه‌نویس فرانت‌اند، بستگی به فاکتورهای زیادی، مانند تجربه‌ی کاری، تخصص‌ها و زبان برنامه‌نویسی مورد استفاده دارد.
ویژگی‌های لازم برای برنامه‌نویس شدن
بعد از این که مسیر شغلی برنامه‌نویسی خود را انتخاب کردید، در قدم بعدی باید اطلاعات و مهارت‌های دیگری هم کسب کنید که شما را در مسیر برنامه‌نویس شدن یاری می‌کند. در ادامه برخی از مهمترین مهارت‌های مورد نیاز برنامه‌نویسی فرانت‌اند را بررسی می‌کنیم.
دانش کدزنی و برنامه‌نویسی
بدیهی است که اولین قدم برای این که تبدیل به برنامه‌نویس خوبی شوید، این است که دانش فنی مورد نیاز را داشته باشید. با یک زبان برنامه‌نویسی شروع کنید و به آن مسلط شوید. در قدم بعدی بهتر است سراغ یادگیری برخی مفاهیم مهندسی نرم‌افزار مثل الگوریتم‌های داده، الگوهای طراحی و کار با فرم‌ورک‌های (Frameworks) معروف بروید و آموزش آن‌ها را هم ببینید. همچنین باید با ترندهای جدید توسعه‌ی وب هم آشنا باشید. طراحی وب رسپانسیو و توسعه‌ی وب‌اپلیکیشن‌های پیش رونده (برای آشنایی با این وب‌اپلیکیشن‌ها، می‌توانید سری به مقاله «PWA چیست؟» بزنید). از جمله روندهای فعلی برنامه‌نویسی وب هستند.
همکاری با سایر اعضای پروژه
برنامه‌نویسان، با شغل‌های زیاد دیگری هم درگیرند. مدیران پروژه، طراحان، تحلیلگران و مشتریان از جمله این افراد هستند. یک برنامه‌نویس برای این که بتواند برنامه‌ای موفق تحویل دهد باید انتظارات افراد مختلف را مدیریت کند، مفاهیم برنامه‌نویسی را به زبان ساده برای افراد غیر متخصص توضیح دهد و با همکاری آنان محصول نهایی را تحویل دهد.
تست و پشتیبانی برنامه
کار یک برنامه‌نویس پس از کدنویسی و تحویل برنامه‌ی نهایی به مشتری تمام نمی‌شود. او برای رسیدن به این برنامه‌ی نهایی باید نسخه‌های بسیاری را تست کند تا به محصول مورد نظر مشتری برسد. همچنین پس از تحویل، امکان وجود باگ‌های متعددی در نرم‌افزار وجود دارد. یک برنامه‌نویس خوب، پس از تحویل سفارش، همراه مشتری به عنوان یک پیشتیبان می‌ماند.
همچنین در بسیاری از موارد، نیاز به افزودن ویژگی‌های جدید و به اصطلاح توسعه‌ی محصول اولیه نیز وجود دارد که در ادامه‌ی مسیر در یک پروژه به وجود می‌آید.
مهارت حل مسئله
داشتن مهارت حل مسئله در قرن بیست و یکم برای موفقیت در هر شغلی ضروری است. همه‌ی مشاغل موجود در دنیا با دانش و نظام مخصوص به خود به حل مسئله می‌پردازند. کار یک برنامه‌نویس هم این است مسائل و مشکلات کاربران را با استفاده از کدهایی که قابل فهم برای ماشین کامپیوتری هستند حل کند.
باور اشتباه در مورد زبان برنامه نویسی
باور غلطی که در مورد یادگیری زبان برنامه‌نویسی وجود دارد این است که حتما باید ریاضی را به خوبی بلد باشید 😑 این موضوع حقیقت ندارد، در برخی از موارد لازم است که به محاسبات ریاضی آشنا باشید. یا مورد دیگری که می‌گویند فضای برنامه نویسی خشک است و تمام برنامه نویسان نیز آدم‌های سرد و خشکی هستند 😬
برخی شاحه‌ها هستند مثل برنامه نویسی فرانت اند که کاملا سلیقه‌ی ظاهری و خلاقیت شما را نیاز دارد و می‌تواند خلاقیت شما را شکوفا کند و همه چیز برای شما بصری‌تر می‌شود. پیشنهاد ما برای فردی که تازه وارد دنیای برنامه نویسی شده، زبان شیرین HTML است زیرا خروجی کدی که می‌زنید را خیلی سریع می‌توانید ببینید و مثال‌ها و تمرین‌هایی که برای این زبان وجود دارد بسیار کاربردی است و به شما کمک می‌کند که در مدت زمان کوتاهی یک سایت را طراحی کنید و این می‌تواند به شما حس خوب و اعتماد به نفس بیشتر برای یادگیری دهد.
اما اگر با زبان‌هایی مثل C++ و یا JAVA شروع کنید ممکن است شما را زده و خسته کند، به ویژه اگر زیاد طرفدار مباحث محاسباتی و ریاضی نباشید و احتمال کنار گذاشتن آن از سمت شما خیلی زیاد است. اما اگر با حوزه و دوره فرانت اند شروع کنید، می‌تواند شما را برای یادگیری بیشتر تشویق کند.
نکاتی که در یادگیری زبان برنامه‌نویسی باید رعایت کنید
در حوزه برنامه نویسی شما به هیچ عنوان نباید سر ابزار‌ها دعوا کنید یزرا هر زبان برنامه نویسی یک ابزار تخصصی است. به عنوان مثال اگر بگویید به دنبال یادگیری پایتون هستن، جمله اشتباهی است در واقع باید بگویید که قصد رفتن به حوزه دیتا را دارید. حالا برای فعالیت در این بخش دیتا شما به یک سری ابزار نیاز دارید که یکی از این ابزارهای مهم، ابزار برنامه نویسی پایتون است. حال برای رسیدن به این هدف ابزار‌هایی وجود دارد به عنوان مثال با استفاده از جاوا اسکریپت و زبان سی شارپ هم می‌توانید این کار را انجام دهید،َ‌حال باید با مشورت و کسب اطلاعات روش بهتر را انتخاب کنید. پس شما باید ببینید چه هدفی و مسیری دارید و بر اساس همان هدف، بهترین زبان را برای یادگیری انتخاب کنید. در آخر قصد داریم به شما بگوییم که برنامه‌نویس شدن و قدم به دنیای کد‌های متنوع گذاشتن خیلی شیرین است، فقط کافیست راه درست یادگرفتن آن را پیدا کنید. می‌توانید در وبسیلا انواع دوره‌های تخصصی را با جدید‌ترین شیوه‌های تدریس، مشاهده و خریداری کنید.