برنامه‌نویسی وب، یکی از داغ‌ترین موضوعات بازار کار در چند سال اخیر است. با رواج تحول دیجیتال کسب و کارها، نیاز آن‌ها به وبسایت هم تبدیل به ضرورت می‌شود. برای همین افرادی که توانایی توسعه‌ی وبسایت داشته باشند، معمولا در پیدا کردن شغل مناسب، چالش کمتری دارند. برنامه‌نویسی وب را در یک دسته‌بندی کلی، می‌توان به دو نوع تقسیم کرد. برنامه‌نویسی سمت کاربر، یا فرانت اند و برنامه‌نویسی سمت سرور یا بک اند. برنامه‌نویس backend کسی که با طراحی دیتابیس‌ها و مدیریت سرور وبسایت سر و کار دارد. کدهای این بخش از وبسایت، برای کاربر قابل مشاهده نیست. در ادامه، بیشتر با این حرفه و خصوصیات لازم برای موفقیت در آن آشنا می‌شویم.
بک اند چیست؟
برای این که یک وبسایت به خوبی کار کند، نیاز دارد تا در دو بخش عملکرد خوبی داشته باشد. یکی بخشی که کاربر با آن به طور مستقیم تعامل دارد و آن را می‌بیند. دیگری در کار با سرور و مدیریت پایگاه داده‌ها. از آن جایی که کدهای سمت کاربر برای همه قابل مشاهده است و نتیجه‌ی کار با کدها را هم می‌توان دید، به این بخش سمت جلوی وبسایت، یا همان فرانت اند می‌گویند. اما کدهای سمت سرور و پایگاه داده، به هیچ وجه برای کسی به جز برنامه‌نویس قابل دسترسی و مشاهده نیست. برای همین به این بخش، پشت وبسایت، یا همان بک اند می‌گویند. با توجه به این که برنامه‌نویس مسئول توسعه‌ی کدام بخش باشد، به او برنامه نویس frontend یا برنامه‌نویس backend می‌گویند.
چگونه می‌توان برنامه نویس بک اند شد؟
یک برنامه نویسی بک اند، باید با اصول اولیه طراحی وبسایت و ساختار یک صفحه وب آشنا باشد. برای همین برخی از متخصصان توصیه می‌کنند تا برای یادگیری برنامه‌نویسی بک، از آموزش HTML و CSS شروع کنید. گرچه این دو زبان، برای توسعه‌ی سمت فرانت استفاده می‌شوند، اما برای آشنایی با ساختار یک وبسایت، بسیار مناسب هستند. پس اگر می‌خواهید سمت سرور برنامه‌نویسی را هم ادامه دهید، بهتر است با مبانی این دو زبان آشنا باشید. بعد از آن، می‌توانید سراغ یادگیری مهارت‌های لازم برای برنامه‌نویس backend بروید.
مهارت‌های ضروری برای برنامه‌نویسی بک اند
در صورتی که دوست داشتید مسیر توسعه‌ی سمت سرور را در طراحی وبسایت ادامه دهید، بهتر است در زمینه‌های زیر مهارت داشته باشید.
تسلط بر یک زبان برنامه‌نویسی backend
اولین و اصلی‌ترین ابزار برنامه نویسی backend، تسلط بر یک زبان برنامه‌نویسی است که این قابلیت را داشته باشد. زبان‌های زیر، پر تقاضاترین زبان‌های برنامه‌نویسی بک در بازار ایران هستند:
- زبان PHP
- زبان JavaScript (با استفاده از node.js)
- زبان پایتون
- GoLang
- Ryby
- Rust
- زبان C#
آشنایی با مبانی پایگاه داده
یکی از کارهای اصلی برنامه‌نویس backend، برقراری ارتباط بین پایگاه داده و سرور می‌باشد. برای همین، در مرحله‌ی بعدی باید با مفاهیم مدیریت پایگاه داده (DBMS) آشنا باشید. علاوه بر الگوریتم‌ها و ساختارهای داده، باید با یک زبان کوئری نویسی در دیتابیس هم آشنا باشید. دو زبان اصلی برای این کار، زبان SQL و NoSQL می‌باشد. با توجه به این که NoSQL فقط در شرایط خاصی کاربرد دارد، در بازار کار، زبان SQL محبوب‌تر است. بهتر است با برخی از ابزارها و نرم‌افزارهای مدیریت پایگاه داده نیز آشنا باشید.
** پیشنهاد دوره : دوره جاوا اسکریپت
آشنایی با مفاهیم مهندسی نرم‌افزار
پس از این که با سینتکس یک زبان برنامه‌نویسی آشنا شدید، بهتر است توانایی خود را در استفاده از آن بهبود بخشید. اول از همه بهتر است در صورتی که برنامه‌نویسی شیءگرا (Object-oriented Programming) با زبان مورد نظر را بلد نیستید، یاد بگیرید. در مراحل بعدی می‌توانید با روش‌ها و مفاهیم توسعه‌ی چابک نرم‌افزار (Agile Development) مانند CI/CD آشنا شوید.
توانایی حل مسئله
یکی از مهمترین توانایی‌های هر برنامه‌نویسی، توانایی وی در حل مسئله است. برای این کار ابزارهایی مانند الگوهای طراحی وجود دارند. اما تنها راه آموزش آن، حل متوالی تمرین و مسائل مختلف برنامه‌نویسی است.
کار با گیت و استک آورفلو
این دو وبسایت، از قوی‌ترین کامیونیتی‌های موجود برای برنامه‌نویس‌ها در سرتاسر دنیا هستند. یکی از آن‌ها برای کار گروهی روی پروژه‌های برنامه‌نویسی استفاده می‌شود (git) و دیگری مرجعی برای حل مشکلات برنامه‌نویسان در سرتاسر دنیا است. کافی است سوالتان را بپرسید. احتمال این که جواب‌هایی از ده‌ها برنامه‌نویس در سرتاسر جهان بگیرید، وجود دارد.
بک اند و فرانت اند، چگونه با هم ارتباط برقرار می‌کنند؟
معمولا زبان استفاده‌شده برای برنامه‌نویسی بک‌اند و فرانت‌اند وبسایت، با هم تفاوت دارد. برای این که بتوان بین این دو برنامه که با زبان‌های مختلفی توسعه یافته‌اند، ارتباط برقرار کرد، از API استفاده می‌کنیم.
رابط برنامه‌نویسی اپلکیشن یا API مانند یک دیکشنری عمل می‌کند که توانایی ترجمه بین زبان بک و فرانت سایت را دارد. برای آشنایی با انواع و کاربرد، می‌توانید مقاله API چیست را مطالعه کنید.
آیا برنامه‌نویس بک‌اند، می‌تواند سمت فرانت را هم یاد بگیرد؟
این موضوع، کار بسیار رایجی است. بعضی از کسانی که در یک سمت از توسعه‌ی وبسایت تخصص پیدا کرده‌اند، سراغ یادگیری بخش بعدی هم می‌روند. به کسی که هم توانایی توسعه سمت کاربر و هم توسعه‌ی سمت سرور را دارد، برنامه‌نویس فول استک می‌گویند. این دسته از برنامه‌نویس‌ها، به تنهایی می‌توانند فرآیند صفر تا صد توسعه‌ی یک وبسایت را انجام دهند. اما رسیدن به این مرحله از تخصص کار زمانبری است و نیاز به تمرین و تجربه‌ی زیاد دارد.
حقوق برنامه‌نویس backend چقدر است؟
حقوق یک برنامه‌نویس، تا حد زیادی به میزان تجربه و تخصص او بستگی دارد. میزان دستمزد دریافتی یک برنامه‌نویس Senior در هر زمینه‌ای، از یک برنامه‌نویس تازه‌کار و Junior بیشتر است. اما در صورت برابری سطح تخصص و تجربه، برنامه‌نویس فرانت، دریافتی کمی بیشتر نسبت به حقوق برنامه‌نویس فرانت در ایران دارد. البته این موضوع ممکن است در برخی از شرکت‌ها صدق نکند. همچنین ممکن است شرایط یک پروژه هم باعث تفاوت این میزان شود.